คำราชาศัพท์

คำราชาศัพท์

หมวด ก

เเก้ม	พระปราง
กรรไกร	พระแสงกรรไกร
กระจกส่อง	พระฉาย
กระดูก	พระบรมอัฐิ,บรมอัฐิ(พระราชา) พระอัฐิ(เจ้านาย)
กระโถน	บ้วนพระโอษฐ์
กระโถนเล็ก	พระสุพรรณศรี
กระโถนใหญ่	พระสุพรรณราช
กระโปรง	ฉลองพระองค์กระโปรง
กรุณา,เมตตา	ทรงพระกรุณา
กลับ	เสด็จนิวัต
กล้ามเนื้อ	กล้ามพระมังสา
กั้นร่มให้	ถวายพระกลด
กับข้าว	เครื่องคาว
กางเกง	พระสนับเพลา
กางร่ม	ขึ้นพระกลด
กาแฟ	พระสุธารสกาแฟ
การทำบุญ	ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล
การเสด็จเยือนราษฎรเป็นการส่วนพระองค์	ประพาสต้น
กำไล	ทองพระกร, ทองกร, พระวลัย
กิจอันพึงกระทำของพระเจ้าแผ่นดิน	พระราชกรณียกิจ
กิน	เสวย (พระเจ้าแผ่นดิน, พระราชวงศ์)
กิน	ฉัน(ใช้กับพระสงฆ์)
เก้าอี้ที่นั่ง	พระที่นั่งเก้าอี้
เกิด	ทรงพระราฃสมภพ, เสด็จพระราชสมภพ (พระเจ้าแผ่นดิน, สมเด็จฯพระบรมราชินีฯ) ประสูติ, สมภพ (พระราชวงศ์)
แก้วน้ำดื่ม	แก้วน้ำเสวย
โกนจุก	เกศากันต์
โกรธ	ทรงพระพิโรธ (พระเจ้าแผ่นดิน) พิโรธ, กริ้ว (พระราชวงศ์)
ไป	ทรง
พระฉาย	กระจกส่อง

หมวด ข

ขน	พระโลมา
ขนจมูก	พระโลมะนาสิก
ขนตา	พระโลมจักษุ
ขนมตาล	ขนมทองฟู
ขนระหว่างคิ้ว	พระอุณาโลม
ขนรักแร้	พระโลมากัจฉะ
ข้อเท้า	ข้อพระบาท
ข้อนิ้วมือ	ข้อนิ้วพระหัตถ์
ขอบตา	ขอบพระเนตร
ข้อมือ	ข้อพระหัตถ์
ข้อศอก	พระกโบร
ขา	พระเพลา
ขากรรไกร	ต้นพระหนุ
ข้าว	พระกระยาเสวย(พระมหากษัตริย์ )
ข้าว	พระเสวย (พระราชวงศ์)
ขี้ไคล	พระเสโท
ขี้จมูก	มูลพระนาสิก
ขี่ช้าง	ทรงช้าง
ขี้ตา	มูลพระจักษุ
ขี้เต่า	มูลพระกัจฉะ
ขี่ม้า	ทรงม้า
ขี่ม้า	ทรงม้า
ขี้แมลงวัน	พระปิลกะ
ขี้เล็บ	มูลพระนขา
ขี้หู	มูลพระโสต
ขึ้นครองราชย์	เถลิงถวัลยราชสมบัติ
เข็มขัด	รัดพระองค์
เข่า	พระชานุ
เขียนจดหมาย	พระราชหัตถเลขา
เขียนหนังสือ	ทรงพระอักษร
เขี้ยว	พระทาฐะ
แข้ง	พระชงฆ์
แขน	พระพาหา
ไขข้อ	พระลสิกา

หมวด ค

ครัว	ห้องเครื่อง
ครุฑ หรือ พญาแห่งนกในนิยาย	สุบรรณ
คลอดลูก	ประสูติ
ความกรุณา	พระมหากรุณาธิคุณ
ความคิด	พระราชดำริ
ความประพฤติของเจ้านาย การปฏิบัติองค์ของเจ้านาย	พระจริยาวัตร
ความสามารถ	ทรงพระปรีชาสามารถ
คอ	พระศอ
คาง	พระหนุ
คำตัดสิน	พระบรมราชวินิจฉัย
คำถาม	พระราชปุจฉา
คำพูด	พระราชดำรัส, พระราชกระแส
คำสอน	พระบรมราโชวาท
คำสั่ง ใช้กับพระบรมราชกุมารี	พระราชบัญชา
คำสั่ง ใช้กับมหากษัตริย์	พระบรมราชโองการ
คิด(พระมหากษัตริย์)	พระราชดำริ
คิดถึง	ทรงมีพระราชหฤทัยระลึกถึง
คิ้ว	พระขนง
คิ้ว	พระภมู
เครา	พระทาฐิกะ
เครื่องทรงสำหรับกษัตริย์, ของใช้ของเสวยสำหรับพระเจ้าแผ่นดิน	ต้นเครื่อง

หมวด ง

งานฉลองในพิธีมงคลเพื่อความยินดีร่าเริง	สมโภช
เงา	พระฉายา
เงิน	พระราชทรัพย์

หมวด จ

จดหมาย	พระราชหัตถเลขา พระราชสาส์น ลายพระหัตถ์
จมูก	พระนาสา, พระนาสิก
จอนหู	พระกรรเจียก
จานอาหาร	จานเครื่องต้น
จาม	ทรงพระปินาสะ
จุก (ผม)	พระโมลี, พระเมาลี
เจ็บ	ทรงพระประชวร (พระเจ้าแผ่นดิน) ประชวร (พระราชวงศ์)
ใจ	พระหทัย, พระหฤทัย, พระกมล
ใจ(ใช้กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว )	พระราชหฤทัย

หมวด ช

ช่วยเหลือคนทั่วไป	พระบรมราชานุเคราะห์
ช้อน	ฉลองพระหัตถ์
ชอบ	โปรด (พระเจ้าแผ่นดิน)
ช้าง	กุญชอน
ชามอาหาร	ชามเครื่องต้น
ชำนาญ	ทรงชำนาญ,ทรงเชี่ยวชาญ
ชิมอาหาร	เทียบเครื่อง
เชิญ	นิมนต์(พระสงฆ์)

หมวด ซ

เซ็นชื้อ

ลงพระปรมาภิไธย

หมวด ด

ดอกมะลิ	ดอกมัลลิกา
ดอกไม้	บุษบา
ดอกยี่หุบ	ดอกมณฑาขาว
ดาบ ของมีคม	พระแสง
ดู หรือ ชม	ทอดพระเนตร
เดินไป	ทรงพระราชดำเนิน, เสด็จพระราชดำเนิน (พระเจ้าแผ่นดิน)/ เสด็จ (พระราชวงศ์)

หมวด ต

(แต่ง) บทความ นิทาน นิยาย ละคร เพลง สรุปคือ วรรณกรรมอะไรก็ใด้ ที่พระมหากษัตริย์เป็นคนแต่ง	พระราชนิพนธ์
ต้นขา	พระอูรุ
ต้นแขน	พระพาหา,พระพาหุ
ตลับเพชร	พระรัตนกรัณฑ์ หรือ ตลับพระมณฑปเล็ก
ตะเกียบ	ฉลองพระหัตถ์ตะเกียบ
ตัก, ช่วงขาตั้งแต่เข่าถึงโคนขา	พระเพลา
ตัดผม	ทรงพระเครื่องใหญ่
ตัดสิน	พระบรมราชวินิจฉัย
ตับ	พระยกนะ (ยะ-กะ-นะ)
ตา	พระเนตร
ตาตุ่ม	พระโคปผกะ
ตาย	สวรรคต
ตาย(ใช้กับพระสงฆ์)	มรณภาพ
ตุ้มหู	พระกุณฑล
เต้ากรวดน้ำ	พระเต้าทักษิโณทก
เตียงนอน	พระแท่นบรรทม
แต่งงาน	อภิเษกสมรส
แตงโม	ผลอุลิด
แต่งหนังสือ	ทรงพระราชนิพนธ์
โต๊ะเขียนหนังสือ	โต๊ะทรงพระอักษร
โต๊ะอาหาร	โต๊ะเสวยพระกระยาหาร
ไต	พระวักกะ

หมวด ถ

ถ้วยชามอาหาร	ถ้วยชามเครื่องต้น
ถ้วยน้ำชาจีน	ถ้วยพระสุธารส
ถาม	มีพระราชปุจฉา (พระเจ้าแผ่นดิน)
ถ่ายรูป	ฉายพระฉายาลักษณ์ / ฉายพระรูป / ทรงฉายพระรูป"
ถือศีล	ทรงศีล
ถุงเท้า	ถุงพระบาท
ถุงมือ	ถุงพระหัตถ์
เถ้ากระดูก	พระอังคาร

หมวด ท

ทวารหนัก	เวจมรรค
ท้อง	พระอุทร
ท้อง,ตั้งท้อง	ทรงพระครรภ์,ทรงครรภ์
ทักทายปราศรัย	พระราชปฏิสันถาร
ทำงาน	ทรงงาน
ทำบุญ	ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล, ทรงบำเพ็ญพระกุศล (พระเจ้าแผ่นดิน)
ที่นอน	ที่ประทับ
ที่นั่ง	พระราชอาสน์
ที่บูชาอย่างสังเขปใช้คู่กับผ้าทรงกราบ จัดไว้สำหรับตามเสด็จ มีเทียน 2 เล่ม ธูป 1 กระถาง ผ้าทรงกราบ และพุ่ม	เทียนท้ายพระที่นั่ง, เทียนท้ายที่นั่ง
ที่ประพฤติเป็นธรรม	ทรงธรรม์
เท้า	พระบาท
เที่ยว	ประพาส

หมวด น

นม	พระถัน, พระเต้า
น่อง	หลังพระชงฆ์
น้องชาย (ที่เป็นเจ้าฟ้า) ของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ,สมเด็จพระอนุชา
น้องชาย (ที่เป็นเจ้าฟ้า) ของพระมหากษัตริย์และสมมติขึ้นเป็นรัชทายาทผู้จะสืบราชสันตติวงศ์	สมเด็จพระอนุชาธิราช
น้องชาย (ที่เป็นพระองค์เจ้า) ของพระมหากษัตริย์	พระเจ้าน้องยาเธอ
น้องชาย ของพระมหากษัตริย์	พระราชอนุชา
น้องชาย ของพระมหากษัตริย์และเจ้านาย	พระอนุชา, พระกนิษฐา,พระกนิษฐภาดา
น้องชายร่วมท้องของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระราชโสทรานุชา
น้องสาว (ที่เป็นพระองค์เจ้า) ของพระมหากษัตริย์	พระเจ้าน้องนางเธอ
น้องสาว ของพระมหากษัตริย์ และเจ้านาย	พระกนิษฐภคินี
นอน	บรรทม
นอน	จำวัด (ใช้กับพระสงฆ์)
นั่ง	ประทับ
น้า ป้า (พี่สาว น้องสาว ของแม่)	พระมาตุจฉา
น้ำใจ	น้ำพระทัย
น้ำใจ	น้ำพระราชหฤทัย(ใช้กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว )
น้ำชาจีน,น้ำกิน	พระสุธารส
น้ำดี	พระปิตตะ
น้ำลาย	พระเขฬะ
น้ำหนอง	พระบุพโพ
น้ำหอม	พระสุคนธ์
นิ้วกลาง	พระมัชฌิมา
นิ้วก้อย	พระกนิษฐา
นิ้วชี้	พระดัชนี
นิ้วนาง	พระอนามิกา
นิ้วมือ	พระองคุลี
นิ้วหัวแม่มือ	พระอังคุฐ
เนื้อ	พระมังสา

หมวด บ

บริจาก	พระราชทาน
บวช	ทรงพระผนวช
บวม,อาการบวม	พระโศผะ
บังสุกุล	สดัปกรณ์
บั้นเอว	บั้นพระองค์ , พระกฤษฎี
บัลลังก์มีพนักสูง	พระโธรน
บ่า,ไหล่	พระอังสา
บ้าน	พระราชวัง
บ้าน	พระบรมมหาราชวัง
บุหรี่และยาสูบ	พระโอสถเส้น พระโอสถมวน
ใบหน้า	พระพักตร์

หมวด ป

ประจำเดือนหญิง	พระอุหลบ พระบุษปะ
ประตู	พระทวาร
ป่วย	ประชวร
ปอด	พระปัปผาสะ
ปัสสาวะ	พระบังคนเบา
ป้า น้า (พี่สาว น้องสาว ของแม่)	พระมาตุจฉา
ปาก	พระโอษฐ์
ปาน	พระปีฬกา
ปู่ / ตา ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์และเจ้านายหมายถึง ปู่และตา ที่มิใช่พระมหากษัตริย์ หรือแม้มิใช่เจ้านาย	พระอัยกา, พระไอยกา (เขียนแบบเก่า)
เป็นลม	ทรงพระประชวรพระวาโย
เปล	พระอู่
ไป	เสด็จ
หู	พระกรรณ

หมวด ผ

ผม,เส้นผม	พระเกศา,พระเกศ
ผมจุก	พระโมลี
ผมเปีย	พระเวณิ
ผมมวย	พระจุฑามาศ
ผักกระเฉด	ผักรู้นอน
ผ้า, ผ้านุ่ง	พระภูษา
ผ้าเช็ดตัว	ซับพระองค์
ผ้าเช็ดหน้า	ซับพระพักตร์
ผ้าพันคอ	ผ้าพันพระศอ
ผ้าโพกหัว	พระศิโรเวฐณ์,พระเวฐนะ
ผ้าโสร่ง	พระภูษาโสร่ง
ผ้าห่มนอน	ผ้าคลุมบรรทม
ผ้าอาบน้ำ	พระภูษาชุบทรง
ผิวหนัง	พระฉวี
ผิวหน้า	พระราศี

หมวด ฝ

ฝัน	ทรงพระสุบิน (พระเจ้าแผ่นดิน) ทรงสุบิน (พระราชวงศ์)
ฝ่ามือ	ฝ่าพระหัตถ์
ฝี	พระยอด
ไฝ	พระปีฬก (ปีละกะ)

หมวด พ

พ่อ	พระบิดา
พ่อ	พระชนก
พ่อตา	พระสัสสุระ
พังผืด	พระกิโลมกะ
พานหมาก	พานพระศรี
พี่ชาย (ที่เป็นเจ้าฟ้า) ของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ,สมเด็จพระเชษฐา
พี่ชาย (ที่เป็นพระมหากษัตริย์) ของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช
พี่ชาย ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ หมายถึงพี่ ที่เป็นพระองค์เจ้า	พระเจ้าพี่ยาเธอ
พี่ชาย ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์และเจ้านายหมายถึง พี่ ที่ใช้เป็นกลางๆ	พระเชษฐา, พระเชษฐภาดา,พระเชษฐภาตา
พี่ชาย ที่ทรงพระอิสริยศักดิ์สูงเป็นพิเศษของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระบรมเชษฐาธิบดี
พี่ชายร่วมท้อง ของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระโสทรเชษฐภาดา,สมเด็จพระโสทรเชษฐา
พี่สาว (ที่เป็นเจ้านาย) ของพระมหากษัตริย์และเจ้านาย	พระเชษฐภคินี
พี่สาว (ที่เป็นเจ้าฟ้า) ของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระเชษฐภคินี
พี่สาว (ที่เป็นเจ้าฟ้า) ของพระมหากษัตริย์	สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ
พี่สาว (ที่เป็นพระองค์เจ้า) ของพระมหากษัตริย์	พระเจ้าพี่นางเธอ
พูด	พระราชดำรัส, พระราชกระแส
พูด (พระมหากษัตริย์)	พระราชดำรัส
พูดถึง	พระราชปรารภ

หมวด ฟ

ฟังเทศน์	ทรงธรรม, ทรงสดับพระธรรมเทศนา (พระเจ้าแผ่นดิน)
ฟังอย่างตั้งใจ	สดับ
ฟัน	พระทนต์
ฟันกราม	พระกราม
ฟ้า ท้องฟ้า	นภา
ฟูกนอน	พระบรรจถรณ์

หมวด ภ

ภรรยา	พระชายา
ภาพถ่าย	พระบรมฉายาลักษณ์

หมวด ม

มดลูก	กล่องพระสกุล
มอง	ทอดพระเนตร
มอบของต่างๆ	ถวาย
มันสมอง	พระมัตถลุงค์
ม่าน หรือ มุ้ง	พระวิสูตร
ม้าม	พระปิหก
มีดโกน	พระแสงกรรบิด
มือ	พระหัตถ์
มือขวา	พระหัตถ์ขวา
มือซ้าย	พระหัตถ์ซ้าย
มุ้งนอน	พระวิสูตร
เมตตา	พระเมตตา
เมีย(ภรรยา)	พระชายา
แม่ ใช้สำหรับเจ้านาย หมายถึง แม่ที่เป็นเจ้านายหรือแม้มิใช่เจ้านาย	พระมารดา, พระชนนี
แม่ ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ หมายถึง แม่ ที่เป็นสมเด็จพระบรมราชินีหรือเทียบเท่าสมเด็จพระบรมราชินี	สมเด็จพระบรมราชชนนี,สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
แม่ ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ หมายถึง แม่ ที่มิได้เป็นพระมเหสี หรือแม้เป็นเจ้านายที่ทรงอิสริยศักดิ์สูง	พระราชชนนี, พระราชมารดา
แม่ ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์หมายถึงแม่ ที่เป็นเจ้านายที่ทรงอิสริยศักดิ์สูง	สมเด็จพระราชชนนี
ไม้เกาหลัง มีลักษณนามเป็น องค์	ฉลองได
ไม้เท้า	ธารพระกร

หมวด ย

คำว่า "โอษฐ์" หมายความว่า "ริมฝีปาก, ปาก" เพราะฉะนั้นแล้ว "แย้มพระโอษฐ์" จึงหมายความว่า "เผยอริมฝีปากแต่น้อยๆ" หรือที่เราเข้าใจกันคือการ "ยิ้ม" นั่นเอง	แย้มพระโอษฐ์
ผิวหน้า	พระราศี
ยศฐานันดรศักดิ์	พระยศ
ย่า	พระอัยยิกา, พระอัยกี
ยารักษาโรค	พระโอสถ
ยาสูบและบุหรี่	พระโอสถเส้น,พระโอสถมวน
ยิ้ม	ทรงแย้มพระโอษฐ์
เยื่อในกระดูก	พระอัฐิมิญชะ

หมวด ร

รถ	รถพระที่นั่ง
ร่ม	พระกลด
รองเท้า (พระเจ้าแผ่นดิน)	ฉลองพระบาท
ร้องไห้	กันแสง
รักแร้	พระกัจฉะ
รับประทาน	เสวย
รับศีล	ทรงศีล
ร่างกาย	พระวรกาย
ริมฝีปาก	ริมพระโอษฐ์
รูปถ่าย	พระบรมฉายาลักษณ์
เรียกหา	มีพระราชกระแสรับสั่งให้หา
เรือ	เรือพระที่นั่ง
ไรผม	ไรพระเกศา
ไรฟัน	ไรพระทนต์

หมวด ล

ลงชื่อ	ลงพระปรมาภิไธย
ลงโทษ	ลงพระราชอาญา
ลมหายใจเข้า	พระอัสสาสะ
ลมหายใจออก	พระปัสสาสะ
ลา	ทูลลา
ลำไส้เล็ก	พระอันตคุณ
ลำไส้ใหญ่	พระอันตะ
ลิ้น	พระซิวหา
ลิ้นไก่	มูลพระชิวหา
ลุง(พี่ของพ่อ)	พระปิตุลา
ลูกเขย	พระชามาดา
ลูกชาย	พระราชโอรส
ลูกสะใภ้	พระสุณิสา
ลูกสาว	พระราชธิดา
เล่นดนตรี	ทรงดนตรี
เล็บ	พระนขา
เลือด	พระโลหิต
โลงศพ ที่ใส่พระบรมศพ และพระศพเจ้านาย ของพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศ์	พระโกศ

หมวด ว

วันเกิด	วันพระราชสมภพ
แว่นตา	ฉลองพระเนตร

หมวด ศ

ศอก	พระกับประ (ปะระ)
ศีรษะ	พระเศียร

หมวด ส

เครื่องแบบ	เสื้อ
สนใจ	สนพระทัย
สนุก	ทรงพระอารมณ์ขัน
สวดมนต์ การที่พระสงฆ์จำนวนหนึ่งร่วมกันสาธยายมนต์ในพิธีต่างๆ งานมงคล	เจริญพระพุทธมนต์
ส้อม	ฉลองพระหัตถ์ส้อม
สะดือ	พระนาภี
สะโพก	พระโสณิ
สั่ง	มีพระราชกระแส, มีพระราชกระแสรับสั่ง, มีพระราชดำรัสสั่ง (พระมหากษัตริย์) (มีพระบรมราชโองการ หมายถึง สั่ง เรื่องสำคัญเป็นทางการ ซึ่งต้องมีผู้สนองพระบรมราชโองการ)
สั่งสอน	พระบรมราชโองการ พระราชเสาวนีย์ พระราชบัณฑูร, พระราชดำรัสสั่ง พระราชบัญชา, พระราชดำรัสสั่ง
สามีของเจ้านาย	พระภัสดา
สายรก	สายพระสกุล
สิว	พระอสา
สึก หรือลาออกจากความเป็นภิกษุ สามเณร	ลาสิกขา
สุรา	น้ำจันท์
เส้นผม	เส้นพระเจ้า
เส้นเลือด	เส้นพระโลหิต
เสื้อ เสื้อผ้า ใช้กับพระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ ถ้าจะระบุชุดหรือแบบก็เติมคำลงต่อท้าย เช่น ฉลองพระองค์เครื่องแบบ ฉลองพระองค์ชุดลำลอง	ฉลองพระองค์
ใส่บาตร	ทรงบาตร

หมวด ห

หนวด	พระมัสสุ
หน้า	พระพักตร์
หน้าต่างสำหรับพระเจ้าแผ่นดินเสด็จออกให้เฝ้าในโอกาสสำคัญ	พระสีหบัญชร
หน้าผาก	พระนลาฏ
หน้าอก	พระทรวง, พระอุระ
หนู	มูสิกะ
หมวก	พระมาลา
หมอนหนุน	พระเขนย
หมาก	พระสลา
หยาดเหงื่อ	หยาดเสโท
หลัง	พระปฤษฎางค์,พระขนอง
หลานชาย หลานสาว	พระนัดดา
หวี	พระสาง
ห้องส้วม	ห้องพระบังคน
หัว(ใช้กับพระ)	เศียร
หัวใจ	ฤทัย
หัวนม	ยอดพระถัน
หัวเราะ	ทรงพระสรวล
หู	พระกรรณ
เหงื่อ	พระเสโท
เหลน	พระปนัดดา
เหล้า	น้ำจัณฑ์
แหวน	พระธำมรงค์
ให้	พระราชทาน
ไหปลาร้า	พระรากขวัญ
ไหล่/บ่า	พระอังสา

หมวด อ

อก	พระทรวง, พระอุระ
อนุญาต	ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม
อัณฑะ	พระอัณฑะ
อาบน้ำ	สรงน้ำ
อายุ สำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ และใช้คำว่า 'พรรษา' แทนคำว่า 'ปี'	พระชนมพรรษา
อายุ สำหรับสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สมเด็จพระบรมราชกุมารี และใช้คำว่า 'พรรษา' แทนคำว่า 'ปี'	พระชนมายุ
อาหารสําหรับภิกษุ สามเณรฉัน. (ป. ภตฺต + อาหาร).	ภัตตาหาร
อุจจาระ	พระบังคนหนัก
เอ็น	พระนหารุ
เอว	พระกฤษฎี, บั้นพระองค์
โอกาส	วโรกาส
ไอ	ทรงพระกรรสะ, ทรงพระกาสะ

คำสุภาพ

คำสุภาพ  คือ  คำที่ใช้กับสุภาพชนทั่วไป  เพื่อความเหมาะสมกับสถานภาพ เหตุการณ์และโอกาส

คำสามัญ	คำสุภาพ
หมู	สุกร
หมา	สุนัข
แมว	วิฬาร์
วัว	โค
ควาย	กระบือ
ลิง	วานร
ขี้ควาย	มูลกระบือ
ช้างสีดอ	ช้างนรการ
ช้างแม่แปรก	ช้างแม่หนัก
อีเก้ง	นางเก้ง
อีเห็น	นางเห็น
เต่า	จิตรจุล
ปลิง	ชัลลุกา
ปลาช่อน	ปลาหาง
ปลาสลิด	ปลาใบไม้
ลูกแตงโม	ผลอุลิด
กล้วยไข่	กล้วยเปลือกบาง
กล้วยกุ	กล้วยสั้น
หัวปลี	ปลีกล้วย
ฟักทอง	ฟักเหลือง
ผักปอด	ผักปัปผาสะ
ผักตบ	ผักสามหาว
ผักบุ้ง	ผักทอดยอด
ผักกระเฉด	ผักรู้นอน
ผักปลาบ	ผักไห่
ลูกตะลิงปลิง	ผักมูลละมั่ง
มะเขือกระหำแพะ	มะเขือเผา
ถั่วงอก	ถั่วเพาะ
ดอกขี้เหล็ก	ดอกเหล็ก
เห็ดโคน	เห็ดปลวก
ขนมใส่ไส้	ขนมสอดไส้
ขนมขี้หนู	ขนมทราย
ต้นพุงดอ	ต้นหนามรอบข้อ
ต้นทองหลาง	ต้นปาริชาต
ต้นตำแย	ต้นอเนกคุณ
เถาหัวลิง	เถาศีรษะวานร
เถาตูดหมูตูดหมา	เถากระพังโหม
เถาหมามุ้ย	เถามุ้ย
ลูกขี้กา	ผลมูลกา
ไข่	ฟองไข่
ดอกสลิด	ดอกขจร
ดอกผักตบ	ดอกผักสามหาว
ดอกผักบุ้ง	ดอกผักทอดยอด
ใส่ยุ้ง	ขึ้นยุ้ง
ใส่ร้าน	เข้าร้าน
ใส่กุญแจ	ลั่นกุญแจ
ใส่กระดุม	กลัดกระดุม
ปลาไหล	ปลายาว
ปลาร้า	ปลามัจฉะ
ปลาลิ้นหมา	ปลาลิ้นสุนัข
หอยอีรม	หอยนางลม
อีเลิ้ง	นางเลิ้ง
บางอีร้า	บางนางร้า
ผักอีริ้น	ผักนางริ้น
ลูกอีนูน	ผลนางนูน
ขี้ผึ้ง	สีผึ้ง
หิน	ศิลา
บางชีหน	บางชีโพ้น
ตากแดด	ผึ่งแดด
กะปิ	เยื่อเคย
สากตำน้ำพริก	ไม้ตีพริก
ลูกไม้	ผลไม้
ดอกซ่อนชู้	ดอกซ่อนกลิ่น
ดอกยี่หุบ	ดอกมณฑาขาว
ดอกนมแมว	ดอกถันวิฬาร์
ดอกลั่นทม	ดอกลีลาวดี
ขี้กลาก	โรคกลาก
ขี้เกลื้อน	โรคเกลื้อน
ขี้เรื้อน	โรคเรื้อน
ขี้สัตว์	มูล
สัตว์ขี้	สัตว์ถ่ายมูล
ขี้ดิน	มูลดิน
ไส้เดือน	รากดิน
สี่หน	สี่ครั้ง
ที่ห้า	ครบห้า
ที่หก	ครบหก
เจ็ดอย่าง	เจ็ดประการ
สองบาท	กึ่งตำลึง
เจ็ดโยชน์	สองพันแปดร้อยเส้น
แปดตัว	สี่คู่
หัวมนุษย์	ศีรษะ
หัวสัตว์	หัว
ตีน	เท้า
คนออกลูก	คลอดบุตร
สัตว์ออกลูก	ตกลูก
สัตว์ใหญ่ตาย	ล้ม
สัตว์เล็กตาย	ตาย
ใส่ตรวน	จองจำ
ใส่คลัง	เข้าคลัง
ใส่หมวก	สวมหมวก
ใส่สร้อย	ผูกสร้อย
ใส่หม้อ	กรอกหม้อ
เอาน้ำใส่ตุ่ม	เอาน้ำขังตุ่ม